Gustaw Różycki, urodzony 14 stycznia 1892 roku w Suchej Beskidzkiej, to postać wyjątkowa w polskiej historii przemysłu. Jako przedsiębiorca, inżynier i wynalazca przyczynił się do wielu istotnych innowacji. Jego życie zakończyło się 2 marca 1975 roku w Bytomiu, jednak pozostawił po sobie trwały ślad w swojej dziedzinie.
W ciągu swojej kariery, Różycki zdobył uznanie nie tylko jako profesjonalista, ale także jako osoba wpływająca na rozwój technologii w Polsce.
Życiorys
Gustaw Różycki to postać o niezwykłym dorobku w dziedzinie inżynierii górniczej. Jego edukacja rozpoczęła się w krakowskim gimnazjum Nowodworskiego, chociaż niektóre źródła wskazują, że uczył się także w Wadowicach. W 1911 roku podjął studia w Wyższej Szkole Górniczej w Leoben w Austrii, które jednak musiały zostać przerwane przez jego służbę wojskową w armii Austro-Węgier w trakcie I wojny światowej; studia zakończył w 1919. Warty podkreślenia jest fakt, że za swoje męstwo w czasie wojny Różycki został odznaczony niemieckim Krzyżem Żelaznym.
W późniejszych latach związał się z przemysłem górniczym, pracując w kopalniach w rejonie Krakowa oraz Dąbrowy Górniczej. W latach 1925-1933 pełnił funkcję przedstawiciela firmy braci Eickhoff, zajmującej się produkcją maszyn górniczych. W 1930 roku nabył małą wytwórnię maszyn i narzędzi górniczych w Katowicach, którą przemianował na Fabryka Maszyn oraz Odlewnia Żelaza i Metali „Moj”. To przedsiębiorstwo pod jego kierownictwem przeszło znaczną rozbudowę, zwiększając zatrudnienie z 15 osób w 1933 roku do 800 w 1939 roku. Oprócz produkcji narzędzi takich jak wiertarki czy silniki elektryczne, fabryka zaczęła w 1937 roku wytwarzać także motocykle marki MOJ 130.
W maju 1939 roku Różycki rozpoczął budowę nowej fabryki motocykli i samochodów w Sandomierzu, jednak plany te zostały przerwane wskutek wybuchu II wojny światowej. W czasie wojny zaangażował się w działania ruchu oporu, co doprowadziło do jego aresztowania w 1940 roku i skazania na przymusową pracę w obozach koncentracyjnych aż do 1945 roku.
Po zakończeniu wojny Różycki kontynuował swoje przedsięwzięcia w przemyśle. Pracował na stanowiskach takich jak kierownik zbytu w świętochłowickim Zjednoczeniu Fabryk Maszyn Górniczych oraz dyrektor w Centrali Zaopatrzenia Materiałowego Przemysłu Węglowego w Katowicach. Zajmował również funkcje dyrektora technicznego wrocławskiej Fabryki Maszyn Elektrycznych oraz kierownika budowy w kopalniach „Halemba” i „Nowy Wirek” w Bytomiu. W Katowicach dalej rozwijał swoją karierę jako generalny projektant w Biurze Projektów Górniczych, a po przejściu na emeryturę w 1962 roku prowadził prace badawcze nad innowacyjnymi rozwiązaniami w górnictwie.
Różycki jest autorem wielu usprawnień oraz wynalazków, takich jak silnik spalinowy z wirującym tłokiem, opatentowany w 1947 roku, oraz przenośnik urobku „Rogus”. Opracował także nowatorskie rozwiązania transportowe, w tym hydrotransport mas ziemnych w kopalniach odkrywkowych. Nawet po zakończeniu kariery związanej z przemysłem, jego innowacyjne podejście przejawiało się w pracach nad szynowymi pojazdami służącymi do transportu.
Bibliografia
- Jerzy Jaros: Różycki Gustaw Michał. W: Słownik polskich pionierów techniki.
- Bolesław Orłowski (red.). Wyd. I. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1984. ISBN 83-216-0339-4.
- Brak numerów stron w książce.
Przypisy
- a b c Tomasz Szczerbicki: Niecodzienna fotografia, „Militaria XX Wieku” nr 5/2010, ss. 84-85.
Oceń: Gustaw Różycki