Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów, który dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn, i charakteryzuje się wysoką śmiertelnością. Przeżywalność pacjentów zależy w dużej mierze od stadium, w którym rak został wykryty. Dlatego też regularne badania przesiewowe i diagnostyka są bardzo ważne dla wczesnego wykrywania tego nowotworu.

Badania przesiewowe są zalecane osobom z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na raka jelita grubego, czyli osobom:

• u których w rodzinie występowała ta choroba,
• powyżej 50 roku życia,
• osobom z innymi czynnikami ryzyka (np. chorującym na rodzinną polipowatość gruczolakowatą).

Najpowszechniej stosowanymi metodami badań przesiewowych są kolonoskopia i badanie na krew utajoną w kale. Kolonoskopia jest uważana za najdokładniejszą metodę, która pozwala wykryć nawet wczesne zmiany nowotworowe.

Rak jelita grubego: objawy i metody wykrywania

Rak jelita grubego jest trzecim co do częstości występowania typem nowotworu u mężczyzn i drugim u kobiet i odpowiada aż za 8% zgonów nowotworowych na całym świecie. W większości przypadków rak jelita grubego zostaje zdiagnozowany zbyt późno, ponieważ przez długi czas nie daje żadnych niepokojących objawów.

Dlatego konieczne jest regularne poddawanie się badaniom lekarskim w celu sprawdzenia, czy nie występują objawy tego typu nowotworu. Im wcześniej zostanie on wykryty, tym większe są szanse na przeżycie.

Jakie są objawy raka jelita grubego?

Do najczęstszych należą:

• krwawienie z odbytu (krew w stolcu),
• zmiana rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunki),
• ból brzucha,
• uczucie wzdęcia,
• nagła utrata lub niewytłumaczalny przyrost masy ciała.

 Nie oznacza to jednak, że wystąpienie powyższych objawów jest równoznaczne z nowotworem, lecz powinno być skonsultowane z lekarzem, który skieruje na dalsze badania.

Do najczęściej wykonywanych badań należą: badanie stolca (badanie krwi w stolcu) i kolonoskopia. W zależności od czynników ryzyka lekarz może zalecić częstsze wykonywanie badań. Co istotne, dzięki wczesnemu wykrywaniu szanse na skuteczne leczenie są bardzo wysokie.

Kolonoskopia

Kolonoskopia to procedura diagnostyczna, która pomaga wykryć i usunąć przednowotworowe lub nowotworowe guzy z jelita grubego (zwanego również jelitem grubym). Jest to jedno z najskuteczniejszych narzędzi przesiewowych służących do wykrywania raka jelita grubego na bardzo wczesnych etapach, zwłaszcza u osób, które są w grupie ryzyka rozwoju tego schorzenia.

Kolonoskopia jest uważana za badanie endoskopowe, ponieważ umożliwia zajrzenie do wnętrza jelita grubego za pomocą światłowodu. Podczas tej procedury lekarz wprowadza do odbytnicy giętki, wziernik, aby obejrzeć wyściółkę jelita grubego. Przez ten wziernik lekarz może nie tylko obejrzeć, ale również pobrać/usunąć próbki wszelkich nieprawidłowych narośli lub obszarów budzących niepokój.

Podczas zabiegu mogą wystąpić skurcze lub dyskomfort, ponieważ lekarz przeprowadza światłowód przez okrężnicę. Kolonoskopia jest wykonywana w warunkach ambulatoryjnych, jednak nie wymaga od pacjenta pozostania w szpitalu po badaniu.

Test na krew utajoną w kale

Badanie na krew utajoną w kale jest prostym i bezbolesnym badaniem, które może być stosowane w celu wykrycia niewidocznego gołym okiem krwawienia w przewodzie pokarmowym. Badanie to może być stosowane w celu wykrycia raka przewodu pokarmowego, w tym raka jelita grubego. Test na obecność krwi utajonej w kale można wykonać w domu lub w gabinecie lekarskim, a jego wyniki powinny zostać potwierdzone innymi, bardziej zaawansowanymi badaniami.

Jest to badanie nieinwazyjne, które pozwala na wykrycie zmian niedających jeszcze żadnych objawów. Badanie to polega na pobraniu próbki kału i przeprowadzeniu analizy chemicznej pod kątem obecności krwi. Wynik pozytywny nie musi oznaczać obecności raka, ale wskazuje na potrzebę przeprowadzenia bardziej kompleksowych badań i każdorazowo powinny zostać skonsultowane z lekarzem.

W ramach programu „Krok w stronę zdrowia. Program badań przesiewowych raka jelita grubego" można wykonać bezpłatne badania kolonoskopowe w znieczuleniu. Program realizowany jest przy wsparciu środków finansowych z Unii Europejskiej, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 -2020, dotacji celowej z budżetu krajowego oraz wkładu własnego ZZOZ w Wadowicach.

Więcej informacji na temat kwalifikacji do programu, a także treści edukacyjnych na stronie www.kolonoskopiawadowice.pl

 ŹRÓDŁA:

Epidemiologia, badania przesiewowe i klasyfikacja zaawansowania klinicznego raka jelita grubego; Via Medica

Rak jelita grubego — społeczne znaczenie zmian w zakresie epidemiologii i możliwości leczenia w Polsce; Via Medica

Wartość badania kolonoskopowego oraz testu na krew utajoną we wczesnym rozpoznawaniu chorób nowotworowych jelita grubego; lek. med. Tomasz Kozłowsk