Lucyna Maria Legut-Werecka, znana jako Lucyna Legut, urodziła się 27 marca 1926 roku w Suchej Beskidzkiej. Jej twórcza droga zakończyła się 4 marca 2011 roku w Gdańsku, gdzie pozostawiła po sobie bogaty dorobek artystyczny.
Była nie tylko uznaną polską aktorką teatralną, ale także utalentowaną artystką malarką. Lucyna Legut miała w swoim dorobku również znaczną ilość twórczości literackiej jako pisarka, która tworzyła z myślą o dzieciach i młodzieży. Jej prace obejmowały zarówno słuchowiska radiowe, jak i widowiska telewizyjne oraz teatralne, co podkreśla jej wszechstronność i pasję do sztuki.
Życiorys
Lucyna Legut przyszła na świat jako najmłodsza córka Józefa Leguta, który był konduktorem PKP, oraz Julii Janiczak, hafciarki. Ze szczególnym podziwem możemy również wspomnieć, że Lucyna miała niezwykle utalentowaną rodzinę, w której skład wchodził pisarz satyryk Ludomir Legut oraz aktorka Ludmiła Legut (1921–2018).
W 1950 roku Lucyna ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie, co otworzyło przed nią drzwi do kariery w sztuce. Przed tym wydarzeniem, w latach 1945–1947 studiowała także na Akademii Sztuk Pięknych, co mogło wzbogacić jej wizję artystyczną. Pierwsze kroki jako aktorka stawiała w Teatrze Młodego Widza w latach 1950–1951, a następnie w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu, gdzie występowała od 1951 do 1956 roku. Następnie, przez długie lata, bo aż do 1983 roku, grała na deskach Państwowego Teatru „Wybrzeże” w Gdańsku Teatru „Wybrzeże”.
Debiut pisarski Lucyny Legut przypadł na rok 1960. Od momentu, kiedy w 1950 roku nawiązała związek z reżyserem Wojciechem Jerzym Hasem, ich relacja była niezwykle inspirująca. Trwała ona przez 10 lat i zaowocowała wieloma listami, które zachowały się przez lata. Zostały one zebrane i opublikowane w formie książki pod tytułem „Ptak srebrnopióry” w 2021 roku. Ta publikacja była owocem maszynopisu, który Lucyna przygotowała wiele lat przed wydaniem omawianej pozycji. W latach 1957–1961 występowała na scenie zarówno jako Has, jak i Legut-Has, co podkreśla jej różnorodność jako artystki.
Twórczość literacka
Lucyna Legut to autorka, której twórczość literacka zachwyca różnorodnością tematów i motywów. Wśród jej dzieł odnajdziemy wiele interesujących pozycji, które dotyczą codziennych zawirowań życia, miłości oraz marzeń. Oto kilka tytułów, które wyróżniają się w jej dorobku:
- – całkiem zwariowane urodziny Piotrka, a także to i owo o Paluch-Rogalskiej,
- – czekając na dziurę w niebie,
- – dla kogo ten wawrzyn?,
- – jak zdobyć męża, czyli skok stulecia,
- – Jasiek chce być reżyserem, a Paluch-Rogalska cyrkówką,
- – Jasiek pisze kronikę rodzinną, a Piotrek ciągle się w kimś kocha,
- – już nigdy nie będę się kłócił z Piotrkiem!,
- – marzę o ślubie,
- – miłosne niepokoje pana Zenka,
- – miłość trzynastolatki,
- – nie zabijajcie Desdemony,
- – o tym, jak Jasiek został bezimiennym bohaterem albo awantura o sławę,
- – Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości,
- – strach się martwi,
- – szyfon na ślubną suknię,
- – świerszcze mają sklep z instrumentami,
- – ta miłość przetrwa,
- – zacznijmy od pomidorów…,
- – życie artystki Kingi Kidney.
Każdy z wymienionych tytułów stanowi niepowtarzalną opowieść, w której autorka porusza istotne zagadnienia istniejące w życiu bohaterów. Wpisując się w literacki pejzaż, Lucyna Legut z pewnością zasługuje na uwagę i uznanie.
Odznaczenia
Lucyna Legut otrzymała liczne odznaczenia, które stanowią wyraz uznania jej zasług dla kultury oraz społeczeństwa. Poniżej przedstawione są kluczowe nagrody i odznaczenia, które przyznały jej instytucje oraz władze lokalne.
- 1966: 1000-lecia Państwa Polskiego,
- 1968: Zasłużony dla Miasta Gdańska,
- 1971: Złoty Krzyż Zasługi,
- 1975: Zasłużony dla Ziemi Gdańskiej,
- 1976: Zasłużony Działacz Kultury,
- 1976: Medal Prezydenta miasta Gdańska,
- 1976: Medal Honorowy z okazji 30-lecia Teatru Wybrzeże,
- 2000: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 2005: Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury,
- 2009: specjalna Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury,
- 2011: Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (pośmiertnie).
Te wyróżnienia podkreślają jej znaczący wkład w rozwój kultury i sztuki, a także zaangażowanie w życie społeczne Gdańska.
Nagrody i wyróżnienia
Lucyna Legut zdobyła szereg prestiżowych nagród oraz wyróżnień na przestrzeni swojej kariery artystycznej, co świadczy o jej znacznym wkładzie w kulturę.
- W 1966 roku, w ogólnopolskim konkursie Programu 3 Polskiego Radia na małoobsadowe słuchowisko radiowe, zdobyła I nagrodę za utwór pt. Nie trzeba krzykiem zagłuszać ciszy nocy.
- W 1968 roku przyznano jej I nagrodę w etapie krajowym Międzynarodowego Konkursu Warszawa-Zagrzeb-Praga na słuchowisko radiowe za dzieło Bohater potrzebny od zaraz.
- W 1980 roku otrzymała tytuł Książki Roku za swoją powieść Nasza zmierzchowa mama.
- W roku 2000 została nominowana do tytułu Kobiety Roku 2000 w plebiscycie miesięcznika Twój Styl.
- W 2001 roku wyróżniono ją tytułem Radiowej Osobowości Roku 2000, co miało miejsce podczas gali Radia Gdańsk, gdzie uznano ją za najdowcipniejszego gościa Salonu literackiego tego radia.
- W 2005 roku została laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.
- W 2009 roku ponownie doceniono jej twórczość, kiedy to otrzymała kolejną Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury.
Ekranizacja
W roku 2000Maciej Wojtyszko zrealizował 7-odcinkowy serial, który oparty był na książce, w której to Piotrek boryka się z zagubieniem dziadka, zaś Jasiek marzy o bezpiecznej i spokojnej starości.
Przypisy
- Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [online], old2.wbpg.org.pl [dostęp 30.05.2023 r.]
- Ludmiła Legut (1921 – 2018) [online], www.dziennikteatralny.pl [dostęp 30.05.2023 r.]
- Lucyna Legut, Ptak srebrnopióry, Wydawnictwo ARCHE, Sopot 2021.
- Małgorzata (oprac)M.() Smyl, Leszek (oprac)L.() Rybicki, Lucyna Legut. Pisarka, aktorka, malarka, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku, 2012 [dostęp 22.08.2024 r.]
- Lucyna Legut nie żyje. Gazeta Wyborcza Trójmiasto, 04.03.2011 r. [dostęp 04.03.2011 r.]
- Zmarła Lucyna Legut. Trojmiasto.pl, 04.03.2011 r. [dostęp 05.03.2011 r.]
- LucynaL. Legut, Catkiem zwariowane urodziny piotrka oraz to i owo o Paluch-Rogalskiej, Warszawa: Akapit, 2003, ISBN 83-88790-23-4 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut-Werecka, Jak zdobyć męża, czyli Skok stulecia, wyd. 1, Łódź: Akapit Press, 2000, ISBN 83-87463-62-0 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut, Jasiek chce być reżyserem, a Paluch Rogalska cyrkówką, Łódź: Akapit Press, 2004, ISBN 83-88790-53-6 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut-Werecka, Już nigdy nie będę się kłócił z Piotrkiem!, Łódź: Akapit Press, 2001, ISBN 83-88790-00-5 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut-Werecka, Marzę o ślubie: (trzecia i ostatnia część „Miłości trzynastolatki”), Łódź: Wyd. Akapit Press, 2003, ISBN 83-87463-84-1 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut, Miłość trzynastolatki: (książka dla dorastających dziewcząt), Łódź: Akapit Press, 1998, ISBN 83-87463-24-8 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut-Werecka, O tym, jak Jasiek został bezimiennym bohaterem albo awantura o sławę, Łódź: Akapit Press, [cop. 1999], ISBN 83-87463-31-0 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut, Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości, wyd. 1 w tej edycji, Łódź: Akapit Press, 1997, ISBN 83-87463-11-6 [dostęp 04.02.2022 r.]
- LucynaL. Legut-Werecka, Ta miłość przetrwa: (dalsze losy bohaterki powieści „Miłość trzynastolatki”), Łódź: Akapit Press, 2000, ISBN 83-87463-53-1 [dostęp 04.02.2022 r.]
- Lucyna Legut, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 05.03.2011 r.]
- Lucynie – przyjaciele – spotkanie poświęcone Lucynie Legut. trojmiasto.pl, 11.2011 r. [dostęp 11.12.2012 r.]
- Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. gdansk.pl, 23.06.2016 r. [dostęp 23.06.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Wiesław Kwak | Bogusław Bachorczyk | Billy Wilder | Ferdynand GoetelOceń: Lucyna Legut