Jan Humpola, urodzony 19 grudnia 1889 roku w miejscowości Sucha, to postać niezwykle zasłużona dla Polski. Zmarł 19 października 1958 roku w Liszkach, które znajdują się w pobliżu Krakowa.
Był on nie tylko polskim księdzem katolickim, ale również pełnił funkcję kapelana przybocznego prezydenta RP. Jego kariera objęła również stanowisko dziekana Wojska Polskiego, co świadczy o jego znaczeniu w obrębie wojskowego duchowieństwa.
Warto zaznaczyć, że Humpola był aktywnym działaczem społecznym, angażującym się w różne inicjatywy, a także pasjonatem taternictwa i alpinizmu.
Życiorys
Jan Humpola miał swoje początki 19 grudnia 1889 roku w miejscowości Suchej k. Żywca. W latach 1912–1914 podjął studia na Uniwersytecie w Innsbrucku, gdzie po raz pierwszy odkrył pasję do górskich wędrówek w Alpach. W tym okresie stał się także członkiem zarządu akademickiego klubu alpinistycznego. Po przyjęciu święceń kapłańskich w 1914 roku, wkrótce rozpoczął swoją działalność w Kościele. Od 1916 roku zaczynał pełnić obowiązki notariusza Konsystorza Krakowskiego oraz był prefektem seminarium duchownego w Krakowie.
Od 1917 roku jego życie zakonne łączyło się z służbą kapelana w szpitalu Czerwonego Krzyża, oraz sanatorium wojskowym w Zakopanem. Równocześnie Humpola nauczał religii w regionach Podhala, Spisza i Orawy, z szczególnym uwzględnieniem Nowego Targu. W dniu 3 maja 1922 roku, uzyskał formalne potwierdzenie wojskowe w stopniu kapelana, z datą starszeństwa na 1 czerwca 1919, zajmując 29. lokatę wśród duchowieństwa wojskowego rzymskokatolickiego.
W 1923 roku Humpola objął kierownictwo Rejonu Duszpasterstwa Katolickiego w Lublinie oraz sprawował funkcję kapelana w garnizonie. W tym okresie przyczynił się do powstania lubelskiego Domu Żołnierza Polskiego. Z dniem 1 listopada 1924 roku, na własną prośbę, przeszedł do rezerwy.
W latach 1927–1932 piastował stanowisko dyrektora gimnazjum w Zakopanem, wykładając historię sztuki. Był zwolennikiem aktywnego spędzania czasu, organizując liczne wycieczki górskie dla młodzieży. Następnie, w latach 1932–1934, pełnił rolę proboszcza w Kościelisku, gdzie wiele uwagi poświęcił budowie sanatorium przeciwgruźliczego dla młodzieży.
Na mocy decyzji z 14 marca 1934 roku, Humpola został ponownie powołany do służby czynnej, mianowany na stanowisko kapelana przybocznego w Gabinecie Wojskowym Prezydenta RP, uzyskując stopień dziekana z datą starszeństwa na 1 kwietnia 1934 roku oraz 1. lokatę. W tej roli zastąpił ks. dziekana Mikołaja Bojanka. Warto zauważyć, że prezydent Ignacy Mościcki często odwiedzał ks. Humpolę w jego duszpasterstwie w Kościelisku.
W czasie II wojny światowej Humpola został internowany w Rumunii, gdzie jako delegat Kurii Rzymskiej opiekował się polskimi uchodźcami. Po powrocie do kraju pełnił funkcję proboszcza w Szaflarach (1946–1949) oraz w Liszkach (po 1949 roku). Niestety, przez wiele lat zmagał się z poważnymi problemami zdrowotnymi.
W latach 1921–1924 Jan Humpola był aktywnym wspinaczem i zasłynął z wielu pierwszych wejść. Jego najbliższymi partnerami górskimi byli Mieczysław Świerz, Adam Sokołowski oraz Marian Sokołowski. Był także aktywnym działaczem na rzecz społeczności lokalnej, angażując się w ochronę zdrowia, harcerstwo, sport oraz sztukę podhalańską.
Humpola pełnił różnorodne funkcje w swojej działalności społecznej, będąc członkiem zarządu Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego (1922–1930) oraz jej wiceprezesem (1924–1928). W latach 1926–1930 działał w Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Działał również w Sekcji Ochrony Tatr PTT (1923) oraz jako zastępca naczelnika Ochotniczej Straży Górskiej w Zakopanem (1924).
W „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” napisał ciekawy artykuł zatytułowany Płonie kamienna Tatr korona, w którym podejmował temat ochrony przyrody (nr 218/1925). Dodatkowo, jego twórczość obejmowała wspomnienia taternickie, takie jak Na ścianach Mięguszowieckiego (publikacja w „Taterniku” w 1922 roku) oraz Z włóczęgi po Tatrach (opublikowane w „Wierchach” w 1925 roku).
Osiągnięcia taternickie
Jan Humpola pozostawił trwały ślad w historii taternictwa dzięki swoim imponującym osiągnięciom, które znacząco przyczyniły się do rozwoju wspinaczki w Tatrach. Wśród jego najważniejszych sukcesów należy wymienić:
- pierwsze wejście wschodnią ścianą Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego, które miało miejsce w 1921 roku, odbyło się to w towarzystwie Świerzego,
- pierwsze wejście północno-zachodnim kominem Żabiego Mnicha również zrealizowane w 1921 roku, wspólnie ze Świerzym,
- pierwsze wejście północną ścianą Żabiej Turni Mięguszowieckiej w 1922 roku, w składzie ze Świerzym oraz Julią Zembatową,
- pierwsze wejście wschodnią granią Młynarza w 1924 roku, ponownie z towarzyszeniem Świerzego,
- dwie nieudane próby zdobycia Koziej Przełęczy Wyżniej od północy, które miały miejsce w latach 1923 oraz 1924, z udziałem Sokołowskich.
Te osiągnięcia są świadectwem nie tylko umiejętności wspinaczkowych Humpoli, ale także jego determinacji oraz pasji do gór.
Ordery i odznaczenia
Jan Humpola zdobył liczne odznaczenia, które świadczą o jego zasługach. Wśród nich znajduje się:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 listopada 1937,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 11 listopada 1934,
- Medal Niepodległości, przyznany 16 marca 1937.
Przypisy
- Rok 2009 nie tylko rokiem Chałubińskiego. Co słychać? Informator Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, nr 1 (217) styczeń 2009. [dostęp 17.05.2012 r.]
- Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 33, 11.11.1937 r.
- M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 07.06.1934 r., s. 138, 173.
- Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 98 z 26.09.1924 r., s. 546.
- Rocznik oficerski 1924, s. 1301.
- Rocznik oficerski 1923, s. 1421, 1426.
- Historia kościoła garnizonowego w Lublinie. [dostęp 16.05.2012 r.]
- Luiza Trybuś: Konflikt wawelski, czyli spór o szklaną trumnę. [dostęp 16.05.2012 r.]
- Mieczysław Jasiński: Kościelisko: Gniazdo Tatrzańskie. Zakopiański Bazar Polityczny. [dostęp 16.05.2012 r.]
- Bolesław Chwaściński: Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach. Warszawa: Sport i Turystyka, 1988, s. 152, 168. ISBN 83-217-2463-9.
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, s. 430–431. ISBN 83-7104-009-1.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Stanisław Semik | Zdzisław Sochacki | Kazimierz Jancarz | Wilhelm GaczekOceń: Jan Humpola